МЕҲРИБОНЛИК УЙИ ТАРБИЯЛАНУВЧИЛАРИНИНГ ЁШ БОСҚИЧЛАРИДАГИ ПСИХОЛОГИК РИВОЖЛАНИШИНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИГА ДОИР ИЛМИЙ ТАҲЛИЛЛАР
Keywords:
И.А.Коробейников ва В.М.Слуцкий етим болалар - мактабгача ёшдаги болалар гуруҳида интернат болалар уйлари тарбияланувчиларининг когнитив соҳасининг юқорида тавсифланган хусусиятларини (бир қатор оғзаки вазифаларда орқада қолиш ва оғзаки бўлмаган интеллектнинг етарли даражада ривожланиши) очиб берганлар.Abstract
Меҳрибонлик уйларидаги ўқувчиларнинг ижтимоий ривожланиши ташқаридаги ўзаро муносабатлар тизими билан алоқанинг етарлича боғланмаган ривожланишига хос қонуниятлар билан тавсифланади: уларда ўзаро муносабатлардаги алоқалар юзаки, асабий, шошилинч ифодаланади. М.И.Лисина, В.С.Мухина, А.М.Прихожан, Н.Н.Толстых меҳрибонлик уйи тарбияланувчиларига хос бўлган эътибор ва меҳр-муҳаббатга бўлган эҳтиёжни ва шу билан бирга конструктив муносабатларни ўрнатишга қодир эмаслигини, катталар билан мулоқотнинг ҳаддан ташқари қадрлилигини қайд этадилар. Мулоқотнинг кам ривожланганлиги ижтимоий компетенциянинг паст даражасига - ижтимоий вазиятларда ҳаракат қила олмаслик, шахсий хусусиятларни тўғри баҳололмаслик, бошқа одамларнинг хусусиятлари ва ҳиссий ҳолатини билмаслик, бошқалар билан мулоқот қилишнинг адекват усулларини танлаш ва бу усулларни ўзаро таъсир жараёнида амалга оширишга эътиборсиз бўлишларида кузатилади. М.Ю.Кондратьев қашшоқлашган «очиқ» ижтимоий тармоқлар ва ёпиқ гуруҳдаги таълим билан ролли эксперимент ўтказишдаги қийинчиликларга доир хусусиятларни боғлайди1.
Келинг, ижтимоий-психологик тадқиқотлар асосида ёш динамикасида шахснинг деприватив ривожланишининг ўзига хос хусусиятлари намоён бўлишини батафсил кўриб чиқайлик.
